De citroen, wondermiddel én symbool van serendipiteit

Enkele opbeurende beschouwingen in deze donkere tijden

Vandaag eens géén corona-column, dat virus hangt me de euh… keel uit. Onrechtstreeks natuurlijk toch weer wel, hoe kan het anders. Maar een hart onder de riem vandaag, heb moed mensen, redding is op komst.

In mijn nieuw boek ‘Politiek incorrect’ (uitgave Doorbraak, september dit jaar) voer ik een aantal Vlamingen ten tonele die zich onderscheiden hebben inzake dissidente levenswandel, tegen de pensée unique in. Een van hen is Dr. Herman Le Compte (1929 – 2008). Als geriater werd hij tijdens de jaren zeventig bekend via zijn theorieën over ouderdom. Voor Le Compte lag het geheim van gezondheid en oud worden in een intensief gebruik van vitamine C én biergist. Dat was slecht nieuws voor de farma-business en de reguliere geneeskunde die oudjes vooral probeert op te lappen met ingewikkelde medische spitstechnologie, beoefend in grote academische ziekenhuizen.

Citroen tegen scheurbuik

Herman Le Compte

Zijn uitspraken kwamen hem dan ook op levenslange schorsing door de Orde (‘Horde’) van Geneesheren te staan, wat hij negeerde, want hij oefende als gediplomeerd arts geen onwettige geneeskunde uit. In 1976 werd hij gearresteerd en volgde er een ellenlange reeks rechtszaken. Pas twintig jaar later werd hij in het gelijk gesteld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg en kon hij zijn beroep weer legaal uitoefenen.

Vitamine C dus. Op het einde van de winter in Noordelijk Europa kwam vroeger veel scheurbuik (scorbutus) voor, een pijnlijke en soms dodelijke kwaal die gepaard ging met inwendige bloedingen. Ook scheepslui ter langer omvaart werden erdoor geplaagd. Tot de kok eens toevallig een scheut citroensap in de dagschotel deed, en de zieke matrozen uit de dood herrezen: scheurbuik is het gevolg van vitamine-C tekort, weten we nu.

Penicilline hebben we te danken aan een luie poetsvrouw die het labo niet goed had opgeruimd.

Dat verhaal is in verschillende opzichten interessant. Ten eerste is het een typisch geval van serendipiteit: iets dat per toeval aan het licht komt, zonder ernaar te zoeken. Vele wetenschappelijke ontdekkingen, zeker ook in de biomedische sfeer, gebeurden en stoemelings. Bekend is de ontdekking van penicilline in 1928 door Alexander Fleming, in feite een schimmel die in zijn labo was beginnen woekeren. De plek rond de schimmel bleek bacterievrij: het eerste antibioticum was ontdekt. Penicilline hebben we te danken aan een luie poetsvrouw die het labo niet goed had opgeruimd.

Een ander opmerkelijk aspect van dat scheurbuikverhaal is reactie van de medische wereld: komaan zeg, hoe kan een onnozele citroen nu zo’n ziekte genezen? Pure kwakzalverij! De Nederlandse topwetenschapper-bioloog Dr. Herman Boerhaave, rector magnificus van de Universiteit van Leiden, bleef begin 18^de eeuw onverdroten in zijn labo zoeken en artikels publiceren over zijn research naar een medicament tegen de scheurbuik, om toch maar het fake news van die citroenen te kunnen weerleggen. Of hoe ook eminente wetenschappers in hun ambitie het contact met de realiteit helemaal verliezen.

Heksenhamer

Malleus Maleficarum, Lyon, 1669

Dat brengt ons weer bij vitaminedokter Le Compte en zijn conflict met de Orde. Het verzet van de medische klasse tegen kruidengenezers en zelfmedicatie is een oud verhaal. Al in de dertiende eeuw, met het ontstaan van de eerste medische faculteiten, werd vrouwen het recht ontzegd om geneeskunde uit te oefenen, terwijl ze dat als vroedvrouwen en volksgenezers al eeuwen lang deden. Door hun kennis van kruiden en natuurlijke therapieën waren ze concurrenten geworden voor de academische wetenschap, wat letterlijk leidde tot een heksenjacht die zich vanaf de 14de tot de 17de eeuw afspeelde. De religieuze inquisitie en de medische ban op alternatieve geneeskunde versmolten tot één hate speech waarvan het inquisitie-handboek Malleus Maleficarum (‘De heksenhamer’) de bekendste is.

Al in de dertiende eeuw, met het ontstaan van de eerste medische faculteiten, werd vrouwen het recht ontzegd om geneeskunde uit te oefenen,

Vandaag is het onder meer SKEPP (‘Studiekring voor Kritische Evaluatie van Pseudo-wetenschap en het Paranormale’) die waakt over het medisch monopolie en elke vorm van alternatieve geneeskunde op één hoopje gooit met tarot kaarten, de glazen bol en andere kermisattracties. In feite is deze vereniging, opgericht door de fanatieke VUB-dr. Wim Betz, een verlengstuk van de Orde van Geneesheren. SKEPP reikt ook jaarlijks een prijs uit voor de grootste vijand van de alternatieve geneeskunde. In 2015 viel die eer te beurt aan… Maggie De Block, de minister van Volksgezondheid die de coronacrisis aanvankelijk compleet onderschatte. De Block staat bekend om haar goede banden met de farma-industrie. Voor haar geen citroenen of kruidendrankjes.

In de coronacrisis triomfeert de klassieke geneeskunde, gestoeld op Cartesiaanse principes van hygiëne en isolement die het in een labo heel goed doen, maar die de natuur als geheel miskennen. Specialisten à la Marc Van Ranst regeren het land en worden echte media-vedetten. Ze trekken ook van leer tegen fake news, allerlei middeltjes tegen het coovid-19 die niet werken, maar die vooral ook de macht en de autoriteit van de medische klasse zouden bedreigen.

Terwijl het misschien ook wel een citroenverhaal is: stel u voor, op een mooie dag blijkt dat het coronavirus niet tegen lookgeur kan, of tegen Wagnermuziek, ik zeg maar wat. Serendipiteit dus. Een rampscenario voor Johnson & Johnson en heel de academische reutemeteut. Ja, ik begeef me op het glad terrein van de kwakzalvers, maar toch: iets zegt me dat er voor een natuurfenomeen als het coronavirus in de natuur ook een tegengif bestaat.

Artisanale bieren

Jan Panneels en Erwin Vanmol (foto Luc Gordts)

Vandaag wordt de heterodoxe geneeskunde van Le Compte voortgezet door o.m. thuisbrouwer Erwin Vanmol (geen bier zonder kruiden en de juiste bacteriën). Corona is trouwens niet toevallig de naam van een der slechtste bieren ter wereld, afkomstig van de Inbev-industrieën. Daarnaast vernoem ik zeker ook Dr. Jozef De Clercq, gepensioneerde sport- en spoedarts. De Clercq is ervan overtuigd dat vitamine C een belangrijke remedie vormt tegen, jawel, corona, of alleszins de immuniteit aanzienlijk verhoogt, en ook ruim in China werd gebruikt om de epidemie in te dijken. Wat ze natuurlijk aan onze neus niet hangen. Misschien was de uitbraak in Wuhan, januari dit jaar, wel een geplande test.

Ik hoop echt wel dat het wondermiddel Wagnermuziek is, dan ben ik sowieso al immuun, en hopelijk is het niet Soul Sisters of zoiets.

Nog iets over kruidengeneeskunde en heksenhamers. Jozef De Clercq signaleerde me dat er aan het UZ Leuven een zekere professor Ni Yicheng rondloopt, die het middel Hypericine ontdekte tegen tumoren. Dat is een extract uit een kruid dat bij ons gewoon in de velden groeit, St- Janskruid of Hypericum. Dat verhaal blijkt te kloppen, ik heb het gecheckt: Ni Yicheng us een collega van Marc Van Ranst. De professor zou met broodroof bedreigd zijn indien hij aan zijn ontdekking te veel ruchtbaarheid gaf, want als het zo simpel is stort heel de kankergeneeskunde in elkaar, en mag ook Mark Michils van Kom op tegen Kanker een andere hobby zoeken. U begrijpt: de belangen zijn groot.

Kort samengevat: blijf in uw kot, luister naar de virologen, hou afstand, maar denk toch ook aan het verhaal van de citroen. Ik hoop echt wel dat het wondermiddel Wagnermuziek is, dan ben ik sowieso al immuun, en hopelijk is het niet Soul Sisters of zoiets. Het Vanmol-brouwsel Janimal zou ik ook blijven proberen, al was het maar om het PIG (Politiek Incorrect Genootschap) te steunen, hét onderzoekscentrum tegen het pococratische virus.

Nog dit: Dr. Lecompte was van plan om 1000 jaar te worden, hij klokte af op 79. Maar hij liet testamentair wel vastleggen dat er dan moest gefeest worden, met champagne, en zo geschiedde. Ook een mooi verhaal in deze tijd van eenzame begrafenissen, en hopelijk worden de ‘uitbehandelde’ oudjes toch vergast op een heerlijke Dom Perignon. Ook een kwestie van serendipiteit heb ik gelezen, de bubbels in de witte wijn.

Tot zover deze update, meer goed nieuws volgt.