Beste vrienden, ik stap eruit

De Franse bank BNP Paribas is van plan om bijna de volledige jaarwinst (1,9 miljard euro) weg te halen bij haar Belgische dochter BNP Paribas Fortis, de bank die in de nasleep van de crisis van 2008 na wanbeheer voor een prikje in Franse handen kwam. Dit om te vermijden dat het geld voor een soort Corona-noodfonds zou gebruikt worden. BNP Paribas doet dat overigens systematisch: de Belgische dochter als melkkoe gebruiken. Iemand klant bij Fortis? Het moment om zijn rekening op te zeggen.

Nu ja, op het einde tellen toch alleen de harde contanten, nadat iedereen geapplaudisseerd heeft voor de helden van de zorg. Ik verzeker u: binnen een paar maanden spreekt niemand nog over de witte sector en zijn ze terug de voetvegen van weleer.

Dat brengt ons op dé discipline van het moment: de gezondheidseconomie. Eerst beheersten de virologen als witte engelen het TV-scherm, maar stilaan maken die plaats voor een ander soort specialisten: zij die het kostenplaatje voor ogen houden en zich afvragen of het misschien niet voordeliger is om wat mensen te laten doodgaan in plaats van alles lam te leggen.

Een legitieme vraag. Dé autoriteit is onbetwistbaar Lieven Annemans, ook de geluksprofessor genoemd, en naar het schijnt geen familie van.

Voor Annemans is leven geen absoluut doel maar iets dat economisch verantwoord moet zijn. Dat zou ook inhouden dat nuttige mensen, waardevol voor de samenleving, zoals Vincent Kompany of Marc Van Ranst, ik zeg maar wat, meer recht hebben op levensreddende medische technologie dan de eerste de beste klaploper. Dat kan met een puntensysteem geregeld worden.

Dankzij de gezondheidseconomie weten we ook wat een levensjaar gemiddeld waard is: 40.000 euro. Lopen de medische kosten hoger op, of geldt het een niet-waardevol lid van de samenleving, dan moeten de cijfers spreken.

Annemans heeft een punt, en de objectivering van het recht op leven zou ook tot grote generositeit van betrokkene kunnen leiden: stap er zelf uit en bereken wat dat opbrengt aan de samenleving. Doe eventueel suggesties waaraan het bespaarde geld kan besteed worden, het was toch uw leven?

Ik wens langs deze weg een heel belangrijke mededeling te doen. Zelf lijd ik aan een ongeneeslijke meningzucht en schrijfdiarrhee. Al tal van dokters en specialisten hiervoor bezocht, tevergeefs. Het magazine Doorbraak, dat zijn naam niet gestolen heeft, probeert deze kwaal sanitair zo goed mogelijk te verwerken, de symptomen weg te stoppen en de meest hinderlijke effecten aan de medemens te onttrekken, doch helaas: het virus vindt toch zijn weg via andere kanalen, niet in het minst de La Tourette-achtige verschijnselen die ‘lezingen’ worden genoemd.

Gezien ik mijn medeburgers niet langer tot last wil zijn, en de gezondheidseconomie voor ogen hou, zal ik vandaag nog een overdosis opgenomen afleveringen van De Afspraak bekijken, wat gegarandeerd een fatale hartstilstand oplevert. De geschatte opbrengst, 40.000 euro x het gemiddeld aantal nog te verwachten levensjaren (15), zijnde 600.000 euro, schenk ik aan PIG, het Politiek Incorrect Genootschap van mijn kompaan Erwin Vanmol, de man die zijn volk opnieuw leerde drinken.

Vaarwel, bloemen noch kransen, en hou afstand, amici et amicae.

PS: Koop in september zeker ook mijn postume memoires, zie cover.

Balkonscènes in corona-tijden

Zo sterk het virus, zo ontembaar de liefde

De coronamaatregelen zijn streng en dienen onverminderd gehandhaafd, wie zal dat betwisten. Toch hangen er wat losse eindjes aan het pakket do’s en don’ts, en die gaan, hoe kan het anders, over de liefde. Zoals het Covid-19-virus maar aan één ding denkt, namelijk zich reproduceren, is ook heel ons biologisch systeem gericht op voortplanting, ook al hebben we daar middeltjes tegen gevonden. Dus blijft het bloed kruipen waar het niet lopen kan.

Helaas: mag niet, verboden liefde, de ophokplicht geldt. Al is de overheidscommunicatie dubieus, omdat de verantwoordelijken uiteraard zelf ook hormonaal gestuurd worden. Voor Vlaams-minister president Jan Jambon (N-VA) mogen niet-samenwonende geliefden elkaar ontmoeten. Maar niet te ver, niet ‘aan de andere kant van het land’. Hoe ver dan? Jan Jambon, sinds een jaar gescheiden en op vrijersvoeten, zwijgt wijselijk.

Over dan maar naar het Crisiscentrum. Woordvoerder Yves Stevens nuanceert over het soort relaties die gepermitteerd zijn: ‘serieuze’ contacten, tussen mensen die elkaar al jaren kennen, moeten mogen kunnen, maar geen verliefd pubergedoe alstublieft. Dat is een tegennatuurlijk standpunt, want bij een koppel dat elkaar al tien jaar kent is de urgentie veel lager dan bij de puberale hitte. Viroloog-staatshoofd Marc Van Ranst is duidelijker: liefde is een niet-essentiële verplaatsing. Maar ook hij schijnt een oogje te willen dichtknijpen voor ‘partners die al jaren een vaste relatie hebben’. En dus voor alle duidelijkheid niet onder één dak wonen. Hoe die vastigheid zal bepaald worden, het is een raadsel, laat de politieman zijn neus maar gebruiken. En wat met getrouwden die er een geheime liefde op nahouden?

Verboden liefde

Tristan en Isolde in een Wagneriaans decor (August Spieß, 1881)

Deze tegenstelling tussen de ‘volwassen’, toegelaten liefde die bijna een routine wordt, en de verboden, passionele ‘jonge’ hartstocht is opmerkelijk en enigszins puriteins. Pubers beleven de liefde op een manier die niet te vergelijken valt met de rijpere ‘relatie’ die sociaal aanvaardbaar is. Het zijn pure hormonenbommen die geen boodschap hebben aan een oproep tot ‘gezond verstand’. Ik wil daarbij nog aanstippen dat het covid-19 zelf als een afrodisiacum werkt, gezien net het verbod het appetijt verhoogt.

In de ware liefde is namelijk alles ‘essentieel’. En met ‘jong’ bedoel ik niet strikt de leeftijd maar de intensiteit. Onlangs hield de politie in Bilzen een vrouw van dertig uit Lanaken tegen, op weg naar haar minnaar in Hoeselt. Dat is 15km en helemaal niet ‘de andere kant van het land’. Desalniettemin: geen essentiële verplaatsing en 250 euro boete. Waarom zei ze toch niet gewoon dat ze op weg was naar de supermarkt?

In de ware liefde is namelijk alles ‘essentieel’

Dan pakken Karsten en Inga het sluwer aan, zie foto bovenaan. Hij Duitser, zij Deense, ontmoeten elkaar dagelijks aan de gesloten grens voor een kop koffie of iets sterkers. Geen dag kunnen ze zonder. Pas op: het gaat hier om krasse tachtigers die zich als tieners gedragen. Fenomenaal. Raken ze elkaar ook maar aan, dan staat de Polizei klaar om ze op te pakken. Vroeger moest je voor zoiets naar het theater of de opera.

Zo komen we bij de kunst aller kunsten en het groot Wagneriaans liefdesdrama. In het tweede bedrijf van Tristan en Isolde doen beiden een niet-essentiële verplaatsing naar het bos, omdat de liefdesdrank hen zwaar te pakken heeft. Uiteraard worden ze daar betrapt door een zekere Morold die vandaag Marc Van Ranst kon heten, en zegevieren de moraal en de hygiëne. Isolde was namelijk uitgehuwelijkt aan koning Marke en werd niet verondersteld om te dollen met een niet-vaste partner. Onnodig te zeggen dat zowat iedereen dood gaat op het einde.

Corona-Verona

Het originele balkon van Julia in Verona

Dat brengt ons naadloos bij het volgende koppel, Romeo en Julia. Weer gaat het over een verboden liefde, dit keer omwille van twee vijandige families. Belangrijk: Shakespeare voert de twee geliefden op als prille pubers, Julia zou net geen 14 jaar oud zijn. In de beroemde balkonscène geeft de auteur duidelijk een hint dat social distancing gepast is, maar daarna wordt er stevig van bil gegaan in de coulissen. Het ‘drama’ van Shakespeare zit overigens boordevol seksuele allusies en pikante humor. Noteer dat het balkon van een vrouw ook de bijnaam is voor haar boezem. Dat het originele verhaal van Italiaanse makelij is en zich in Verona afspeelt,- een stad die vandaag pal in het middelpunt van de Corona-epidemie ligt- geeft er ook een speciale dimensie aan.

Shakespeare voert de twee geliefden op als prille pubers, Julia zou net geen 14 jaar oud zijn.

Ik besluit waarmee ik begon: 1) De kracht van liefde en begeerte is minstens zo meedogenloos als het coronavirus 2) De onenigheid binnen het federale Crisiscentrum leidt tot een Byzantijnse discussie tussen mensen met elk een eigen privé-leven en 3) De ratio alias het gezond verstand begint op de duur te zoeken naar uitwegen, excuses en alibi’s, zo zitten we nu eenmaal in elkaar. Ondanks alle pogingen om ons in de virtuele realiteit op te sluiten, van videochats tot cyberseks, is het verlangen naar the real thing ontembaar.

En het is dan nog lente. Als dit nog lang duurt voorzie ik opstanden bij de jeugd, omwille van lockdown-maatregelen die vooral bejaarden moeten beschermen. Beter is dat jongeren immuniteit kweken, geïsoleerd van de ouderen die al dan niet onder een zuurstofkap terecht komen.

De afplattende curve waar we zo naar snakken als een hondje dat een koekje wil voor goed gedrag, geeft gelukkig ook nog een ander vooruitzicht: de dag dat het crisiscentrum de pandemie officieel voor beëindigd verklaart, wordt er een van wilde feesten, losbandig gedrag, algemene puberale excessen en de meest on-essentiële verplaatsingen. Bevrijdingsfeesten dus, waarin maanden van onthouding en isolement worden ingehaald. Weer geen gezond verstand, tenzij dat van de bloemetjes en de bijtjes, en geen viroloog die het nog zal tegenhouden. Tot dan, bij leven en welzijn.

Vindt u deze column interessant, leerrijk, controversieel, of hebt u tenminste eens goed kunnen lachen? Dan is een donatie, hoe bescheiden ook, misschien een goed idee.

Virologie, virussen en Turken: een troebele kwestie

Voor een wetenschapper vind ik dat een tamelijk domme uitspraak. De zon maakt ook geen onderscheid tussen taal, religie, of herkomst. Maar als je te lang in de blakende zon loopt kan je wel verbranden. Elektriciteit maakt geen onderscheid tussen taal, religie of herkomst, maar liefhebbers die graag met de twee vingers in het stopcontact zitten, zullen het wel voelen. De Mount Everest idem, geen onderscheid, de toeristen die doodvriezen of stikken op weg naar de top zijn het slachtoffer van hun eigen domheid.

In de Nederlandse gemeente Staphorst woont een conservatieve reformatorische gemeenschap die vindt dat de bijbel vaccinatie tegen de mazelen verbiedt. De mazelen zijn geen onschuldige ziekte; in vijf tot tien procent van de gevallen treden complicaties op en is hersenvliesontsteking, oor- en/of longontsteking het gevolg. In Nederland is die inenting niet verplicht, dus komen die kinderen in de ziekenhuizen terecht, soms met dodelijke afloop, maar alleszins een kost voor de gemeenschap.

Ik bedoel maar: viroloog Dr. Steven Van Gucht moet beseffen dat de manier hoe mensen zich gedragen bepalend is voor het risico dat ze lopen. Als in het Ziekenhuis Oost Limburg meer dan de helft van de coronapatiënten van Turkse komaf is, dan beseffen we weer dat die gemeenschap mentaal meer in Turkije woont en Erdogan adoreert, dan dat ze zich met Vlaamse of Belgische toestanden bezig houden. Ook in crisistijden als deze.

Deze situatie is het simpele gevolg van de multiculturele doctrine, die accepteert dat gesloten subculturen (eufemistisch ‘gemeenschappen’ genoemd) als bubbels drijven in de sociale ruimte, en alleen luisteren naar hun eigen leiders.

Bij ons is die bewuste segregatie vooral een zaak van moslimgelovigen, mensen die zelfs geen Europese taal spreken en hun mosterd uitsluitend in de moskee halen. Naast natuurlijk ook Joodse orthodoxen die wel moord en brand roepen als er in Aalst een ‘foute’ carnavalswagen uitrijdt, maar geen acht slaan op quarantainemaatregelen in geval van epidemie.

Conclusie: de achtbare virologen worden niet betaald om politiek correcte loopjes met de wetenschap te nemen, omdat de media hen daartoe onder druk zetten, en wie weet ook de politiek en hun academische meerderen. Zodat het woord ‘racisme’ toch maar niet valt.

Als het ziekenhuis in Genk op een zeker moment vol zit, zullen de Turkse feestneuzen de plaats van de Vlamingen innemen die wél de lockdown in acht namen maar pech hadden. Dan zal Van Gucht pas merken hoe de publieke opinie reageert.

Waarmee ik niet wil zeggen dat Vlaamse roots een waarborg vormen voor intelligentie, zie de café-vluchtelingen in Sluis. Als de burgemeester van Izegem Bert Maertens (N-VA) deze dagen een straatfeestje geeft en door zijn eigen politie moet terecht gewezen worden, dan is dat nota bene een bewindsvoerder die meehelpt aan de verspreiding van het virus. Hoe moet je zo iemand kwalificeren?

Feit blijft dat het woord ‘inburgering’ niets betekent, en dat Turkse en Marokkaanse ‘gemeenschappen’ vandaag een obstakel blijken in de strijd tegen het coovid-19. Natuurlijk kan dat virus overspringen van een Turk op een Vlaming, daar heeft Van Gucht zeker gelijk. Net daarom. In het post-corona-tijdperk zullen vele varkentjes moeten gewassen worden, niet alleen het economisch verhaal.

Vindt u deze column interessant, leerrijk, controversieel, of hebt u tenminste eens goed kunnen lachen? Dan is een donatie, hoe bescheiden ook, misschien een goed idee.

De corona-dictatuur, het nieuwe normaal?

Vrijheid en privacy in tijden van pandemie

Politie die u in de auto tegenhoudt om te vragen waar u heen rijdt; experts die bepalen hoe koppels nog seks mogen hebben (uiteraard alleen maar onder één dak, standjes die afstand houden, vul zelf maar in, zeker niet kussen, het veiligste is wederzijds masturberen en daarna handen wassen)…: had ik u dat een half jaar geleden voorspeld, u had me voor zot verklaard.

Maar ook al denken Turken en Marokkanen dat het niet voor hen geldt, wij, brave burgers, aanvaarden al die beperkingen in het algemeen belang en voor de volksgezondheid. A la guerre comme à la guerre. Opperviroloog en de facto staatshoofd Marc Van Ranst coördineert het veiligheidsdiscours en communiceert naar de bevolking: een gek die het nog waagt zijn woorden in twijfel te trekken.

In een week tijd is het begrip social distancing ingeburgerd: knuffels en kussen zijn absoluut politiek-incorrect, elk individu is een gevaar voor de andere, zelfs mensen die een gezin vormen kunnen elkaar de dood in jagen.

Burgermonitoring

Vincent Van Quickenborne en de ‘smart city’: visionair?

Dit dreigend kannibalisme, met het virus als katalysator, maakt de overheid terug tot een onmisbare regulator, nog veel meer dan in het terreurtijdperk. In China, waar de epidemie uitbrak, slaagde men er ook in om haar het eerst in te dammen, dankzij een drastisch quarantainesysteem waar geen enkele Chinees moeilijk over deed. Ook niet over de elektronische opvolging die werd uitgedokterd, namelijk een app waarmee alle Chinezen zich permanent laten traceren, waarin hun verblijfshistorieken worden vastgelegd, inclusief zelfs een regelmatige controle van de lichaamstemperatuur. Op die manier kon de verplaatsing van het virus – én van elke Chinees’- perfect gemonitord worden, en kreeg iedereen met code rood onmiddellijk een quarantaineplicht opgelegd.

Dat is natuurlijk ver van ons bed. Maar ons westers idee van de smart city is niet anders. Heel het digitaal netwerk dat burgemeester Vincent Van Quickenborne had opgezet in Kortrijk, om met behulp van Proximus zijn onderdanen en passanten te ‘monitoren’, waar ze zich bevinden en wat ze doen, zogezegd omwille van de city marketing, werd een schoolvoorbeeld voor andere steden.

In tijden van pandemie zijn pleidooien voor vrijheid en privacy hoogst politiek-incorrect, om niet te zeggen crimineel.

Reden voor privacy-activist Matthias Dobbelaere-Welvaert om kritische bedenkingen te uiten, waarbij uiteraard de term Big Brother viel. Waarom moet een burgemeester  in godsnaam weten waar we uithangen? Toch niet om terroristen op te sporen? Uit protest zetten sommige shoppers hun GSM af. Recent echter dook Dobbelaere terug op, dit keer om te waarschuwen ‘hoe het corona-virus onze privacy bedreigt’. Waarbij hij zelfs opperde dat iemand het recht moet hebben om een corona-test te weigeren.

Dat gaat te ver, Dobbelaere wordt een echte lastpost en moet opletten. In tijden van pandemie zijn pleidooien voor vrijheid en privacy hoogst politiek-incorrect, om niet te zeggen crimineel: het gaat over volksgezondheid en een zaak van leven of dood, eventueel zou men hem het zwijgen kunnen opleggen of interneren. Censuur dus, niet om de vrije meningsuiting te kortwieken maar in naam van de volksgezondheid, wie kan daar tegen zijn?

Men hoeft daar geen grootste fascistische complotten achter te zoeken, het is gewoon kwestie van efficiëntie. Effectief, in de limiet zou dat Chinese systeem van burgermonitoring ook bij ons heel nuttig kunnen zijn, en wees maar zeker dat het er ook komt als de pandemie aansleept dankzij Turken en Marokkanen die buurtfeestjes blijven geven. Meteen heeft coovid-19 voor mekaar gekregen waar elke mensenrechtenactivist tegen zou steigeren: het recht van de overheid om te weten waar elke onderdaan zich op elk moment bevindt.

In the pocket

Marc Van Ranst, de facto staatshoofd?

Het privacy-debat is nu voorbij, compleet achterhaald. Het virus beweegt, het muteert, het komt en gaat, het trekt zich van ons links/rechts-gebakkelei niks aan, en wie het negeert is een debiel. Niet een of andere ideologie maar de wetenschap is de basis van deze nieuwe orde: politici voeren gewoon uit wat de virologen adviseren, zoals de medicijnman in de primitieve stam de echte chef is.

Opperviroloog en de facto staatshoofd Marc Van Ranst coördineert en communiceert het medisch discours, bepaalt hoeveel meter iedereen van elkaar moet blijven om niet besmet te geraken, en etaleert de almacht van de medische logica, die, laten we wel wezen, uiteraard wel politiek- maatschappelijke consequenties heeft.

Anderzijds is er de IT-sector die apps aanbiedt waarmee het Chinese model kan overgenomen worden, nodig om de epidemie onder controle te houden. Een paar slimme jongens van het Gents applicatiebedrijf In The Pocket deed via Twitter al een oproep naar het federale beleid om dringend werk te maken van een Chinese aanpak. Naast de big pharma en de e-commerce zijn de telecom en de informaticasector de grote winnaars van deze crisis, niet alleen omwille van de noodzakelijke on-line communicatie maar ook omdat er een groots surveillantiesysteem moet uitgerold worden, de natte droom van Quickie.

Het is misschien een sterk argument voor de pleitbezorgers van natuurlijke immuniteit

Ja, we hebben een Europees privacy-protocol, genaamd ‘General Data Protection Regulation (GDPR)’, dat de bescherming van individuele gegevens bepaalt. Maar meteen voorziet dat protocol ook uitzonderingen als het algemeen belang primeert. En wie zal dat vandaag betwijfelen? Als het virus een periodiek verschijnsel blijkt, zal dat tracking systeem er zonder twijfel komen, en niemand behalve Matthias Dobbelaere-Welvaert zal mopperen. Het is voor uw eigen goed, OK? En als u wil doodgaan, zoek dan een discretere methode die onze ziekenhuizen niet belast.

Het is een gouden regel: geen enkel veiligheids- of controlesysteem wordt afgeschaft als het gevaar verdwenen is. Temeer omdat zo’n instrumentarium een hele bureaucratie in het leven roept van technici, informatici en speurders die zich helemaal binnen het systeem hebben genesteld, zich onmisbaar hebben gemaakt, er een job aan overhouden. Big Brother werkt volautomatisch, Wen er dus maar aan.

De verchinezing van de samenleving, waarin vrijheid en privacy totaal zijn ingewisseld voor veiligheid en zekerheid, is gebaseerd op de angst van de kudde voor haar eigen leden, en daardoor een onvoorwaardelijk geloof in het systeem. In klassieke dictaturen werd daar een verklikkingsysteem voor opgezet, nu gaat het simpelweg om infectiegevaar.

Het is misschien een sterk argument voor de pleitbezorgers van natuurlijke immuniteit. Als we onze vrijheid niet willen opgeven, zullen we de angst moeten overwinnen, de dood moeten aanvaarden en ons eigen lichaam speelruimte geven in de strijd tegen natuurlijke vijanden.

Ondanks alle solidaire inspanningen die wij moeten doen om deze nachtmerrie te beëindigen, vind ik dit een debat waard.

Vindt u deze column interessant, leerrijk, controversieel, of hebt u tenminste eens goed kunnen lachen? Dan is een donatie, hoe bescheiden ook, misschien een goed idee.

 

Van Ranst for president

In onzekere tijden de beste keuze

Het is deze dagen niet simpel om iets te schrijven dat niet-Corona-gelinkt is. Al de rest is gewoonweg irrelevant, al kan het thema breder genomen worden dan het strikte virusverhaal: interessante denkbeelden over onthaasting, sociale cohesie, de-globalisering en het nieuwe thuisgevoel borrelen op. Tot en met de hamvraag of 60+ ers bij files aan de afdeling intensieve zorg niet achteraan moeten gezet worden, helemaal tegengesteld dus aan het positieve-discriminatie-idee van Delhaize. Je zult maar ongestoord je kar vol laden en dan in het ziekenhuis verzocht worden te creperen. Soit, keuzes moeten gemaakt worden, de tijd dat alles er voor iedereen altijd was, is voorbij.

Maar toch wel mooie gestes her en der, zoals het medisch personeel dat nu voorrang krijgt aan de supermarkt om WC-papier in te slaan, het werd tijd dat men ook onze helden een proper achterste gunde. Bijna alle GSM-providers schenken genereus extra beltijd en surfruimte gratis voor niks, want alles gebeurt nu digitaal, van telewerk tot seks. Naar verluidt zal de betaalmuur van Doorbraak tijdelijk worden afgeschaft en zelf heb ik mijn blog ook gratis open gesteld om de gedwongen thuiszitters van voldoende opbeurende leesstof te voorzien. Niets mis mee om in deze benarde tijden wat aan promotie te doen.

Disproportioneel

Dat brengt ons bij het onderwerp van vandaag. We hebben nu wel zowaar een regering met volle bevoegdheid, die zich een Coronaregering mag noemen, we hebben een koning die bij Alibaba een lading mondmaskers kon versieren, maar het echte staatshoofd zit dagelijks in de VRT-studio’s en heet Marc Van Ranst. Dokter, viroloog, epidemioloog, lid van de Risk Assessment Group’ (RAG), dat de risico’s van het coronavirus SARS-CoV-2 voor de volksgezondheid analyseert, én van het Wetenschappelijk comité Coronavirus, beide onder de rechtstreekse bevoegdheid van minister Maggie De Block, waarvan de geloofwaardigheid quasi nul is geworden, na haar mondmasker-debâcle.

Koffiedikkijkers kunnen zich een kramp schrijven, maar op het einde roept iedereen of er een dokter in de zaal is, die liefst niet De Block heet.

In het algemeen is het normaal dat mensen in deze benarde tijden veel krediet geven aan artsen, in wiens handen ons leven letterlijk ligt. Politici mogen persconferenties geven, journalisten en allerlei koffiedikkijkers kunnen zich een kramp schrijven, maar op het einde roept iedereen of er een dokter in de zaal is, die liefst niet De Block heet. Het is dan ook logisch dat de avondlijke TV-praatprogramma’s vandaag haast uitsluitend gevuld zijn met virologen, spoedartsen en dokters op intensieve zorg. Voor het merendeel is hun tussenkomst sereen, to-the-point, informatief belangrijk en met zin voor nuance.

Ook de wetenschappelijke competentie van Marc Van Ranst staat buiten twijfel. Maar zijn nadrukkelijke media-aanwezigheid, met een duidelijke voorkeur voor de VRT, begint disproportioneel te worden. Men vraagt zich af of deze professor nog wel tijd heeft om de hem toegemeten taken naar behoren te vervullen. Bovendien doet zo’n Van Ranst-overload, elke avond, soms in Terzake én De Afspraak, de grenzen vervagen tussen de expert en de opiniemaker. Net omdat de beleidsmakers zo’n belabberde figuur slaan, wordt Van Ranst door de media opgevoerd als een genezer, orakel en profeet: alleen al ernaar kijken en luisteren brengt soelaas bij de onrustige kudde.

‘Sommige gemeenschappen’

Een badinerende talkshow als De Afspraak nodigt daar natuurlijk toe uit. Op minuut 6.25 van de aflevering van 20/3 kaart Bart Schols even het probleem aan dat men het Corona-gegeven aan ‘sommige gemeenschappen’ moeilijk verkocht krijgt, iets waar eerder Bart De Wever op had gewezen. Iedereen weet over welke gemeenschappen het gaat: de in hoofdzaak Marokkaanse subcultuur die nooit naar onze zenders kijkt of luistert, onze taal dikwijls niet machtig is, onze cultuur en haar waarden ook helemaal niet accepteert, en zich ver houdt van ons gemeenschapsleven. Corona? Nooit van gehoord. Het gesprek nam hier een genante wending doordat niemand aan tafel het probleem durfde benoemen of nog maar het woord ‘allochtoon’ durfde laten vallen, ook de assertieve econoom Ivan Van De Cloot niet.

Zelfs in tijden van epidemie en lockdown komen politiek-correcte taboes bovendrijven.

Professor Van Ranst was hier duidelijk niet van plan om klare taal te spreken zoals bij andere issues, en mompelde gewoon dat men ‘harder moet proberen’ van deze gemeenschap te bereiken. Terwijl hij, of een andere gast, ook had kunnen zeggen dat net in deze tijd blijkt hoe essentieel het is om, tegen het multiculturele sprookje in, de nadruk op integratie te leggen, kennis van de landstaal bij allochtonen, en participatie aan ons gemeenschapsleven in plaats van alle informatie uit de moskee te halen.

Zelfs in tijden van epidemie en lockdown komen politiek-correcte taboes bovendrijven. Dat Marc Van Ranst als agressieve twitteraar en PVDA-sympathisant voor zijn politieke mening uit komt, is op zich niet verboden. En zelfs zijn rabiate haat tegen alles wat naar Vlaams-nationalisme zweemt, moet in een vrije samenleving kunnen. Het probleem is echter dat de goeroe-status die de media hem verlenen tot een adoratie leidt waarbij zijn virologische expertise en zijn maatschappijvisie één stoofpot worden, een euvel dat overigens ook eigen is aan andere iets teveel opgevoerde opiniemakers.

Even uitkijken dus met odes aan het ‘moreel kompas’ Van Ranst (De Morgen) en zijn voordracht nu al als ‘man van het jaar’. Zeer bescheiden wimpelt Marc die complimenten af, zakt met zijn slonzig pulletje nog meer achteruit en beweegt nog minder zijn mondspieren als hij praat, wat hem alleen maar nog meer de allure van een orakel geeft.

Niet iedereen snapt de ironische ondertoon van het viraal (!) gegane liedje ‘Ik zie enkel Marc Van Ranst rondom mij’. Ik garandeer u: als deze crisis tot in de zomer uitloopt, en we in de herfst nieuwe verkiezingen krijgen, zal het volk kiezen voor de wonderdokter, de enige die ons kan redden, en wel op de PVDA-lijst. Dat heb je met politici als Wilmès en De Block. Uw beste keuze in onzekere tijden.

Verkeek rechts zich op Corona?

Weinig daadkracht en laattijdig inzicht bij anders stoere mannen

Met de lockdown – die zo niet mag genoemd worden- over het ganse Belgische grondgebied begint een nieuwe fase in de strijd tegen Covid-19. Afgezien van hier en daar een opstootje om wat toiletpapier, en onnozele café-uitstappen naar Sluis, heerst bij het publiek de indruk dat de overheid tot hiertoe vooral de feiten achterna liep. Bedrijven en organisaties, maar ook gewone burgers, namen meer en sneller maatregelen dan de overheid zelf, zoals kledingzaken die spontaan sloten. Dat roept de vraag op naar goed bestuur, een heikel thema in dit land.

Voortschrijdend inzicht is toegestaan in de media, maar hét kenmerk van goed bestuur is vooral vooruitzien en anticiperen. Dat niet elke opiniemaker direct mee is, het zij zo. Een week geleden schreef ene Julien Borremans in Doorbraak nog een column die ik nu al voordraag voor de domste van dit jaar. Teneur: we hoeven ons nergens zorgen over te maken, het zijn de media die het doemdenken (sic) in de hand werken, en achter de psychose (sic) rond Corona zit een links-ecologisch complot. Dat lijkt erg op het discours rond de ‘klimaathysterie’, ook een complot van linksen die het kapitalistisch systeem willen vernietigen.

Amateurisme en middelmatigheid

Helaas: dit virus is wél gevaarlijk, het is geen hoax. Het stelt ons systeem zwaar op de proef, confronteert ons met enorme uitdagingen, maar tegelijk dwingt het ons om outside-the-box te denken, en biedt zowaar een aantal opportuniteiten rond het herdenken van samenleving en economie.

Rond politiek leiderschap vallen in deze onzalige tijden ook boeiende zaken te observeren. Het bleek namelijk dat dit land met een regering in lopende zaken – nu noodregering- nauwelijks politici rijk is die enig staatsmanschap uitstralen, ook niet op de sleutelposten. Het amateurisme van een compleet onervaren Sophie Wilmès, de middelmatigheid van de burgemeester van Aalter die eerder per toeval nog minister van Binnenlandse Zaken is, het oogt genant. Met een paar totaal overbodige optredens van koning Filip waar niemand op zat te wachten.

Maggie De Block mag stilaan haar praktijk als huisarts in Merchtem terug opnemen.

En dan is er nog de minister van volksgezondheid, die eerst over een ‘griepje’ sprak, de signalen uit China niet begreep, en nadien de skitoeristen uit Italië gewoon naar huis liet gaan: Maggie De Block mag stilaan haar praktijk als huisarts in Merchtem terug opnemen. Het geklooi rond de mondmaskers, besteld bij een bevriende Open-VLD-Turk die ze niet kon leveren, maakt dat artsen en verpleegkundige binnen een paar weken mogelijk zonder veiligheidsmateriaal zitten. ‘Dan doen ze het wel zonder’, liet griepmeester Marc Van Ranst weten, ‘het zijn stuk voor stuk idealisten’. Ik weet dat nog zo niet, of de witte sector met haar bescheiden lonen veel kamikazepiloten telt. Van Ranst die de laatste weken zoveel op TV is dat iedereen zich afvraagt of de man nog tijd heeft om de dingen te doen die van hem verwacht worden.

Ontkenningsgedrag

Dit politiek falen hangt onbetwistbaar samen met een kwaal die veel ouder is dan het coronavirus: de Belgische ziekte van een kibbelende politieke klasse die vooral met zichzelf bezig is. De circusachtige manier hoe Wilmès-II uit de startblokken verrees, spreekt boekdelen.

Wat anderzijds in de aanloop van de crisis opviel, was het ontkenningsgedrag aan de rechterzijde, over de grenzen heen. Donald Trump, wereldwijd marktleider in het rechtse populisme, bagatelliseerde eerst de impact, riep vervolgens de Europeanen tot zondebok uit, en probeerde finaal in het geniep een Duits bedrijf op te kopen dat aan een vaccin werkt. Groot staatsmanschap is wel wat anders. Het kost hem mogelijk zijn herverkiezing want op zo’n moment vallen de maskers: Donald Trump geeft niet om zijn onderdanen/medeburgers. Hij is een narcistische clown die zich een waarheid bijeen twittert en uitsluitend het applaus van zijn aanhang zoekt. In ‘normale’ tijden werkt zoiets misschien, maar in echte crisistijden valt zo iemand genadeloos door de mand.

Donald Trump geeft niet om zijn onderdanen/medeburgers. Hij is een narcistische clown die zich een waarheid bijeen twittert en uitsluitend het applaus van zijn aanhang zoekt.

In Vlaanderen minimaliseerden Bart De Wever en zijn luitenant Jan Jambon het probleem aanvankelijk à la Trump, en waren ze zelfs niet geneigd om de minimalistische adviezen op te volgen. Nadien draaiden ze schoorvoetend bij, niet alleen omdat de experts een heel andere mening waren toegedaan, maar omdat de gewone man/vrouw zich vragen begon te stellen over dat lacherig relativeren. Het Vlaams Belang was slimmer, wachtte even af en ging dan voluit voor een maximalistisch crisisbeheer. Ook dat wegkijken zou de N-VA-kopstukken zuur kunnen opbreken.

‘Kudde-immuniteit’

De Engelse premier Boris Johnson bakt het nog bruiner, en hanteert de doctrine van de kudde-immuniteit (‘herd immunity’), hierin gevolgd door de Nederlandse premier Rutte. Het komt erop neer dat men weinig of geen maatregelen neemt, de ziekte gewoon laat woekeren en een meerderheid besmet geraakt, waarvan er een aantal natuurlijke immuniteit opbouwen maar anderen niet. Wat doen we met die pechvogels? Gewoon laten creperen, want door besparingen in de gezondheidszorg kan het Verenigd Koninkrijk hen geen ziekenhuisbed geven. Ruwe schattingen spreken van 250.000 doden in dat geval. Ouderen en zwakkeren allicht. Of armen die geen ziekteverzekering hebben. Daar zijn we dan ook weer van af.

Ook de rechtse kiezer is in dit soort crisissen not amused bij politici die minimaliseren en de zorgplicht van de overheid relativeren.

Het cynisme van deze redenering toont een paar perverse kantjes van rechts: daar waar men uit die hoek vooral autoriteit en daadkracht zou verwachten in naam van het collectief belang, wordt de libertarische wet van de sterkste gehanteerd. Misschien is het wel een weeffout in de rechts-conservatieve ideologie an sich: het belang van autoriteit benadrukken, maar het zorgend aspect van de overheid afwijzen.

Terwijl een autoritair regime als China -maar ook een democratie als Singapore- net aantoont dat sterk leiderschap, doortastende maatregelen en collectieve discipline de beste wapens zijn om het virus neer te slaan.

Deze dagen roept ook de grootste democraat om daadkracht, wel, de echte leiders blijken dun gezaaid. Ook de rechtse kiezer is in dit soort crisissen not amused bij politici die minimaliseren en de zorgplicht van de overheid relativeren. Zo dom zijn de Vlamingen nu ook weer niet, dat ze zich laten slachtofferen op het altaar van het sociaal-Darwinisme waar men de natuur zijn beloop laat.

Heel deze crisis is anderzijds een open kans voor een beleidsfilosofie die afstapt van het ‘draagvlak’-dogma en, ondersteund door specialisten, snel tot de juiste beslissing overgaat en de uitvoering ervan ook afdwingt. A la guerre comme à la guerre, de plicht gaat nu voor, als dit een oorlog is zijn we ook allemaal soldaten.

Is dat links of rechts? Ik weet het niet, misschien overstijgt het die tegenstellingen wel, want een sterk gezag oogt ‘rechts’, en een grote aandacht voor zorg eerder ‘links’. De beste van de twee werelden? Vast staat dat met deze crisis een ander type van politicus zal opstaan dan wij er al zoveel versleten hebben. Wat minder mediagenieke performers en wat meer managers/goede huisvaders. Als dit het failliet is van de politique politicienne, zullen we het coronavirus misschien ooit nog dankbaar zijn.

 

Een dun laagje beschaving

Van uw coronaloog ter plaatse

Mensen die zich verdringen voor de Colruyt en mekaar van de parking rijden, gevechten voor een pak WC-papier, politie die moet tussen beide komen… het dunne laagje beschavingsvernis wordt er zo afgeknabbeld door een virus dat, laten we wel wezen, nog vrij onschuldig is en er volgens experts sowieso tegen de zomer het loodje zal bij leggen.

Niettemin, dank u Heer dat u deze plaag over onze bracht, wat een schat aan mijmeringen en inzichten heeft het al niet opgeleverd, een gouden tijd is dit voor psychologen, sociologen, antropologen, cultuurfilosofen. Vergeet even de islam en het klimaat: Corona heeft zich in ons bewustzijn genesteld en inspireert nu elke grote en kleine scribent, nog meer op de sociale media sinds de echte kroegen zijn gesloten, iedereen viroloog, psycholoog, socioloog, moraalfilosoof, kortom: coronaloog.

Papier hier

Pasta en WC-papier, de twee producten waar hamsteraars zich op storten. Ik ook, ik beken het, verleden donderdag zag ik in de Colruyt nog twee pakken toiletpapier liggen en griste er een mee, kwestie van minstens een jaar met een proper achterste het kleinste kamertje te verlaten. Hoe belachelijk is dit.

Daar zijn ondertussen ook wat theorieën over geventileerd. Pasta, ok, dat zijn koolhydraten waar quasi geen vervaldatum op staat. Meenemen maar, ook al moet dit ons toch aan Italië herinneren, de plek in Europa waar het allemaal uit de hand is gelopen. Maar WC-papier? Sommige gedragswetenschappers zien het als ‘een icoon van de massapaniek’. Het is licht en goedkoop én groot, dus leent het zich uitstekend tot een rush naar de Colruyt, en is het pak thuis zichtbaar als bewijs van goed huismoeder/vaderschap.

Ook voor de volwassene is ‘het gemak’ nog steeds de plek om tot rust te komen, een oase van kinderlijk plezier in penibele tijden

Dat klopt allemaal, maar voor een Freudiaan naast de kwestie. Het gaat namelijk over ontlasting en een onwillekeurige herinnering aan de baby- en peutertijd toen we nog rustig hoopjes konden maken. Een herbeleving van de anale fase dus. We weten dat stress aanzet tot faeceren (‘in zijn broek doen van schrik’), wat ons ietwat relaxer maakt. Ook voor de volwassene is ‘het gemak’ nog steeds de plek om tot rust te komen, een oase van kinderlijk plezier in penibele tijden. Comfortabel gaan zitten, de sluitspieren ontspannen en eens diep zuchten, het toilet als ultieme, meditatieve rustruimte waar niemand ons stoort en het lichaam zich helemaal kan e-vacueren van alle ongemakken en mondiale kwalen.

Wie gelooft die mensen nog?

Maar politiek is dat hamsteren een heikele zaak: het is een barometer voor de verzuring, in een klimaat waar niemand de ( r)overheid nog au serieux neemt. Hoe meer politici en media mensen ervan proberen te overtuigen dat hamsteren niet hoeft, hoe meer ze het net wél doen. De reden is eenvoudig en ontnuchterend, voor beide beroepscategorieën: mensen geloven al lang geen snars meer van wat politici en journalisten hen proberen wijs te maken.

De nu al legendarische persconferentie van Sophie Wilmès, donderdag 12 maart, waarin de premier hakkelend en af en toe in vreselijk Nederlands haar maatregelen aankondigde en het leeghalen van de rekken afraadde, vormde de ideale opmaat tot een sinds de laatste wereldoorlog ongekende hamsterpsychose. Een veeg teken.

Hoe meer politici en media mensen ervan proberen te overtuigen dat hamsteren niet hoeft, hoe meer ze het net wél doen.

De pest is in het land, en het is nu elk voor zich: een mentaliteit die in Vlaanderen én België mainstream is. Burgerzin en het gevoel voor een res publica, het algemeen belang, hebben hier nauwelijks een betekenis. Hoe kan het ook, in zo’n absurdistisch koninkrijk met zes regeringen en evenveel parlementen, waar rechters geen recht spreken, slachtoffers van een aanslag in de kou blijven staan en de vervreemding toeslaat. Ondanks alle Warmste Weken en liefdadigheidsshows toont de stormloop naar pasta en WC-papier hoe zwak de sociale cohesie wel is, en hoezeer dit volkje aan de Noordzee zijn leiders wantrouwt. Als ze A zeggen, doe dan vooral B, zo luidt het motto.

Generatie-egoïsme

Dat brengt ons tot een ander betekenisvol fenomeen: de lockdown-party’s. De avond voor de cafés dichtgingen om het besmettingsrisico in te dammen, werd er her en der in die drankgelegenheden uitbundig gefeest, gezopen en heel dicht bij elkaar verbroederd/verzusterd. Ook dat getuigt van weinig burgerzin, en toont weerom hoe diep de kloof is tussen overheid en publiek, en hoezeer het je-m’en-foutisme heerst.

Idem dito voor de uitstapjes van dorstige Vlamingen naar Hulst en Sluis waar de horeca niet sluit: een fuck-you gebaar naar het systeem, maar eigenlijk ook naar onze eigen mensen in de zorg en medische sector die met man en macht de situatie proberen onder controle te houden.

Uiteindelijk moet men vaststellen dat de jeugd, die relatief immuun blijkt voor het virus, in feestmodus blijft en de besmetting organiseert.

Dit is verontrustend. In Italië zingen ze de vaderlandse hymne op het balkon en applaudisseert men voor dokters en verpleegsters, hier organiseert men clandestiene infectiefeestjes, vooral populair bij jongeren. Alsof het virus wordt gecelebreerd in een apotheotische dance macabre.

Uiteindelijk moet men vaststellen dat de jeugd, die relatief immuun blijkt voor het virus, in feestmodus blijft en de besmetting organiseert. Het zijn toch ‘maar’ bejaarden -ook ouders en familieleden- die doodgaan. En als zo’n jongere toch op intensieve terecht komt, zal hij/zij voorrang krijgen op een oudere persoon, zo wil het medisch protocol. Ultieme wraak op de boomers, de gepensioneerde parasieten die toch alleen maar geld kosten aan de samenleving?

Andermaal: dit generatie-egoïsme in tijden van pandemie toont hoe dun het laagje beschaving is, ook in deze welvaartsstaat, en hoe weinig het woord ‘samenleving’ betekent. En hoezeer het nihilisme doorsijpelt via onderwijs, media, maar ook vanuit politieke circus zelf, de arrogante narcisten waarin niemand een greintje vertrouwen heeft.

Corona is niet alleen een excellente stress-test voor het zorgsysteem, zelfs niet alleen voor de overheid en haar rampenplannen, maar ook een lakmoesproef voor de globale state-of-mind van het land en de bevolking. En ja, er zijn ook jonge mensen die boodschappen doen voor ouderen en zwakkeren, er zijn vrijwilligers op de been, er is nog hoop. Want als alles eindigt in een oorlog om een pak toiletpapier, zal het virus een nog veel grotere ziekte tonen dan het zelf verspreidt.