Jean-Pierre Van Rossem (1945-2018) is naar de eeuwige moneytronvelden vertrokken. We hebben iets te weinig van dit soort figuren: excentrieke schelmen die de term politiek-incorrect een aparte betekenis geven. Het soort mensen waarvoor je een zekere sympathie koestert omdat ze altijd in de weg lopen en nooit een blad voor de mond nemen, wat voor stommiteiten er voor de rest ook uitkomen.
De legendarische roep ‘Vive la république’, die in het parlement weerklonk tijdens de eedaflegging van Albert II in 1993 (senaatsvoorzitter Frank Swaelen: ‘Mijnheer, uw gedrag is onwaardig en schandalig, en het hele land zal u veroordelen!’) zal wel een echte afkeer van de monarchie verraden hebben. Maar hij had even goed kunnen roepen ‘Voor mij nr 93: kip met curry’. Als het maar choqueerde. In dezelfde zin was de libertaire ééndagspartij ROSSEM, die hem in 1991 drie kamerzitjes en eentje in de senaat opleverde (waardoor absolute kwibussen zoals Jan Decorte tot hun eigen verbazing tot volksvertegenwoordiger werden gebombardeerd) geen ideologisch vehikel maar een uit de hand gelopen grap die hem en passant ook de parlementaire onschendbaarheid opleverde.
Want Van Rossem had het regelmatig aan de stok met het gerecht: valsheid in geschrifte en uitschrijven van ongedekte cheques, witwassen, belastingfraude en oplichting, noem een witteboordvergrijp en Jean-Pierre wist er alles van. Neen, een model van deugdzaamheid was hij niet, de Vlaamse kleinburger koesterde hem dan ook niet als een held. Een Uilenspiegel? Neen, daarvoor was hij te slinks. Een Robin Hood? Neen, want bij mijn weten deed hij ook in zijn rijkste periode niet aan liefdadigheid. Een rebel? Ja, maar dan een zonder zaak, behalve de zijne. Misschien een Reinaert, dat wel, ja, dat archetype benadert hij nog het dichtst. Zelfs fysiek had hij iets van ‘den fellen metten grijsen baerde’ zoals de mythische vos in het middeleeuwse epos wordt genoemd. Een schurk met anarchistische anti-establishment trekjes, waardoor ook heel het frauduleuze hoofdstuk onder de categorie van stoute spelletjes viel ‘om het systeem naar de kloten te helpen’.
Van Rossem heeft het tegendeel van de Vlaamse underdog willen zijn, en dat maakte ook zijn eenzaamheid uit: arrogant, flamboyant, briljant, amoreel, steenrijk en dan weer straatarm. Alles behalve middelmatig. Het oplichten van de Vlaamse kruidenier met vazen vol zwart geld vond hij dan ook een nuttige oefening, onder het motto dat geld zijn weg zoekt naar boven, en dat rijkdom slim maakt en omgekeerd. De Moneytron, begeleid door een karavaan van sportwagens, vormde de triomfantelijke bezegeling van een omgekeerde herverdeling volgens hetwelk de domheid zichzelf afstraft en de mensheid dus alsmaar slimmer wordt. Was het maar waar.
Het verwoestende leven van de kettingroker en zijn euthanasieplannen, het floppen van zijn toneelstuk ‘God is dood, ’t is godgeklaagd’, naast natuurlijk het faliekant aflopen van heel de Moneytronzwendel, geeft iets tragikomisch’ aan zijn levenswandel, en daarom had ik hem graag. Daar moet een filmmaker iets mee doen. Of wat vindt u van deze: toen Van Rossems vrouw overleed, vermoedde hij kwaad opzet en liet hij haar invriezen met het oog op een latere lijkschouwing. Hij belandde echter in de gevangenis, en de diepvriezer raakte defect, waarna zijn ontbindende echtgenote wegens geurhinder toch alras onder de grond werd gestopt. Shit happens, Murphy grinnikt genoeglijk. Tot nooit meer, gij schurk, moge ook jouw geurhinder nog een tijdje over de Vlaamse steden en gemeenten hangen.
Acta Sanctorum 
Hij doet me het meest nog denken aan de figuur die niet vermeld wordt: Tijl Uilenspiegel. Vrijwel parallelle levensloop, excentriek, niet vies van een oplichterij, gezocht door het gerecht.
Nog eens lezen.
J.P. Van Rossem.
Politicus op rust.
Lolbroek zonder broek.
Ik zie het Servais Verherstraeten niet doen.
JP heeft inderdaad iets van Reinaert de Vos, ook fysiek. Maar dan wel een dikke vos 🙂
Ik hoorde Jean-Pierre Van Rossem voor het eerst in de zomer van 1978 op de VPRO-radio. Samen met de helaas vergeten Walter Slosse fileerde hij in een reeks uitzendingen de fundamentele rotheid en corruptie van de Belgische economie. Het was het ogenopenende “Hoe ziek is onze ekonomie?” (dat laatste toen nog met k geschreven). Een soort van “something is rotten in the state of Belgium”. Ik zat net in mijn punkperiode – en wat ik bij Van Rossem leerde sloot naadloos aan bij mijn gevoel van “no future”. Het is sindsdien tussen mij en de officiële machtsinstituten nooit meer goed gekomen. Van Rossem legde heel dat vuile, verrotte, kankerende systeem bloot dat zich met hypocriet witgewassen handjes “economie” noemt. Sinds die punkzomer kregen we de keiharde graaimentaliteit van de jaren tachtig over ons heen. Daarna de klatergouden “wonderjaren” ’90 van Clinton – die het Joegoslavisch experiment vernietigde. In het nieuwe millennium barstte de pestbuil van de bankencrisis open. En nu staan we op de vooravond van een wereldwijde totale instorting van het systeem. Globalisme – heet dat. En dit zal niet uitmonden in een “communistisch paradijs” maar in een planetaire hellhole – met godsdienstoorlogen, etnische gruwelconflicten en vernietiging van het bestaande ecosysteem. No future indeed. Van Rossem wist het allemaal en ontmaskerde het “economisch systeem” als een keizerrijk zonder kleren. Was hij een schurk? Een charlatan? Een schavuit? Tussen het smerige gespuis van politici, het graaiende uitschot van bankiers, het laffe lakeiendom van het journaille en de leeghoofdige platitudes van de culturele nulliteiten was Jean-Pierre een bijna maagdelijk witte merel. Ik groet hem – de langharige superpunk – aan de overkant “from which no traveller returns”. Ik hoop dat God en de heiligen bestaan. Zodat Jean-Pierre Van Rossem dan eindelijk kan beginnen met zijn grootste project: spelen met de ballen van die hemelse machten – de grootste klootzakken van allemaal.
Stand-upcomedy? Of is het niet om te lachen?