Hart boven Hard: de uit de hand gelopen hobby van Wouter Hillaert trok weer uit

Gisteren is Emmanuel Macrob tot Frans president verkozen, iets wat iedereen op voorhand al wist, maar de staatsceremonieën schrijven nu eenmaal twee rondes voor, wat de Fransen de kans geeft om éénmaal met hun hart te stemmen, en nadien zogezegd met hun verstand,- lees: voor de consensuskandidaat die de kerk in het midden houdt. Of hoe een kiessysteem ook altijd bepalend is voor de finale winnaar.

Voor de rest heb ik er al op gewezen dat Marine Le Pen en het FN een zwakke spreekbuis zijn gebleken van de tegenbeweging-van-onderuit die ze pretendeerden te vertegenwoordigen, o.m. met haar liefdesverklaringen jegens het Kremlin, wat de facto een verwisseling is van het Parijse establishment voor dat van Moskou, en herinneringen oproept aan de meest aberrante Stalin-apologieën van linkse intellectuelen in de jaren ’50. De Fransen willen geen labiele Poetin-marionet als president, en gelijk hebben ze. Dan nog liever een socialistische bankier –of een kaviaarsocialist,- daar hebben ze nog het gevoel van in het opportunisme te delen onder de noemer ‘succes straalt af’.

In de wachtkamer

De afkeer van politici die zich verrijken –de zogenaamde graaicultuur- wordt door één soort afkeer nog overtroffen: het besef dat ze liegen, en niet alleen om zichzelf eruit te lullen maar om gewoon te verzwijgen waarvoor ze echt staan. Maskerades, vlaggen die de lading niet dekken, een halve waarheid verkondigen om de rest te verstoppen, verdraaiingen en quiproquo’s,- het idee van belazerd te worden is volgens mij dé wortel van het antipolitieke gevoel. Zeker een zogenaamde anti-establishmentpartij kan zich dat soort pokerfaces niet permitteren. Het is ook de reden waarom links in Vlaanderen niet aanslaat: Groen en de SP.a zijn oppositiepartijen die nog altijd mokken omdat ze niet in de regering zitten. Je voelt zo het wachtkamersyndroom aan, en de wens om via de kiezer de oppositie te mogen ruilen voor een machtsdeelname en de daaraan verbonden postjespakkerij.

Dat laat zich aflezen in het gedrag van de politici zelf. Wanneer bijvoorbeeld Kristof Calvo, kampioen van de politieke hygiëne, zijn Tomorrowland-ticket door een tabaksfabrikant laat sponsoren, of als kruisvaarder voor de decumul zelf vier bezoldigde politieke mandaten cumuleert, dan weet je: dit is een man waar België veel van mag verwachten. Vandaar de toenemende politieke dakloosheid, ze is zelfs helemaal niet marginaal, ik vind haar op elke hoek van de straat: mensen die het beu zijn, maar ook in het partij-aanbod hun gading niet meer vinden. Schaf de kiesplicht af, en je hebt bij ons nog een opkomst van amper de helft.

We hebben dus een burgerbeweging nodig, jawel, het hoge woord is eruit. Een “genoeg-is-genoeg” buiten de politieke klasse, want Vlaanderen lijdt wel degelijk aan een democratisch deficit, een gebrek aan echte oppositie tegen de neoliberale moneymakers die ons rijk rekenen maar in realiteit het leven alleen maar duurder maken en de sociale voorzieningen afbouwen, terwijl er voor het pamperen van asielzoekers altijd geld is. Maar mensen als Calvo leiden de aandacht af, en maken zoveel lawaai, dat je verkeerdelijk zou veronderstellen dat ze écht oppositie voeren.

Wouters leugentje om bestwil

Verleden zondag trok, parallel met de Franse presidentverkiezingen, een optocht door Brussel van “Hart boven hard”, de zelfverklaarde “burgerbeweging” die gaat voor solidariteit, gelijkheid en verbondenheid. De helft minder dan vorig jaar, een veeg teken. Bezieler is cultuurjournalist Wouter Hillaert, die in den beginne (de zomer van 2014, na de verkiezingen) vooral de aangekondigde besparingen in de gesubsidieerde cultuursector wou aanklagen. Een kwestie van de eigen portemonnee dus, noem het maar corporatisme, aldus Wouter zelf in MO: ‘Het was augustus. Er dreigden besparingen op de sociaal-culturele sector en de kunsten tot meer dan twintig procent. Hugo Franssen, de voormalige uitgever van EPO, en ik waren achter onze computer gekropen’.

Zo gezegd zo gedaan. In tweede instantie liet Wouter de grote vakbonden op de boot springen, die er een geschikt politiek vehikel in zagen om de regering het vuur aan de schenen te leggen. Op zich is daar niks tegen, maar spreek dan niet van “burgerbeweging”, of pretendeer niet voortdurend om “brede lagen van de bevolking” te vertegenwoordigen. “Hart boven hard” is weinig meer dan een belangengroep die een handvol nuttige idioten heeft verzameld om een verborgen agenda te forceren. Met democratie heeft dat niks te maken, met “basisbeweging” nog veel minder. Het is een wandelende leugen, die dan ook nog eens heel het fenomeen van vervreemding en globalisering hardnekkig onder de mat schuift.

Ik ben niet de eerste die dat bemerkt. Dennis Dopper deed het al uit de doeken op zijn blog “Dagboek van een dopper”, en verhaalt hoe hij een tijdje in de parade meeliep, om vast te stellen dat de vlaggen van SP.a en Groen daar niet zomaar wapperen (“Mijn probleem met deze burgerbeweging is net dat ze blijkbaar geen burgerbeweging is, maar een flinterdun laagje beweging met burgers die voor het grootste deel twee of meer petjes op hebben”). De uit de hand gelopen hobby van Wouter Hillaert is niet alleen een leugen, ze verhindert ook actief dat burgers écht het voortouw zouden nemen. Wat bij mij het woord “reactionair” oproept. Een cultuursector die zo verdwaalt, daar wil je toch geen kersen mee eten. Het best mogelijke argument om eens stevig te snoeien, brengen ze zelf aan.