Het kind van deze tijd heet Narcissus, is ‘onbegrepen’ en opgefokt tot hyperpersonaliteit

Een Nederlandse studie over Narcisme, gepubliceerd in een gereputeerd Amerikaans tijdschrift, heeft zijn weg gevonden naar de populaire pers, en bevestigt wat iedereen eigenlijk al lang weet: egocentrische, asociale ettertjes zijn het product van ouders die zelf het leven niet aankunnen en de wetten van de prestatiemaatschappij ondergaan.
Narcisme treft meer enige kinderen dan die uit …kroostrijke gezinnen, en heeft vooral te maken met exuberante verwachtingspatronen vanwege één of beide ouders, die niet kunnen vervuld worden en waardoor het kind op de duur een laag zelfbeeld compenseert met zelfmarginalisering en hoogmoed.
Belangrijk is ook dat deze studie de genegenheid, de ‘natuurlijke’ nestwarmte van het gezin, ziet verdwijnen ten voordele van hysterische exclusiviteitsclaims (‘jij bent anders’, jij bent uniek’, ‘ze begrijpen je niet’, ‘jij bent hypersensitief’). Kinderen geloven dat op de duur, en gedragen er zich naar.

Anders gezegd: we zijn tegelijk teveel en te weinig met onze kinderen bezig. Een vorm van averechtse verwaarlozing. We knuffelen ze weinig, maar theoretiseren des te meer. Het spel wordt vervangen door het vrijetijdsprogramma, een hele week muziekschool, ballet, judo, en noem maar op. De rest van de ‘ontspanning’ speelt zich vooral achter het computerscherm af. Uiteindelijk wordt het kind een project, een voorwerp, en even later de hersenschim van de ouders/opvoeders, waarbij ook de professionele begeleiders een duit in het zakje doen om steeds maar weer ‘correctief’ op te treden.
Wat hiertegen doen? Zelf is het voor mij als vader een voortdurende balansoefening: je kind begeleiden en ook weer loslaten. Je kind aanmoedigen zonder het op een voetstuk te zetten. Zijn gevoel voor structuur ontwikkelen, zonder dat het in een systeem ontaardt. Het kind laten spelen zonder psychologenwijsheid, en nog het liefst buiten, weg van de smartphones, tabletten en spelcomputers. Alle theorieën over creativiteit en uniciteit ten spijt, is Narcissos een van de grootste sociale valstrikken van deze tijd.

En om een enorme sprong te maken, maar toch weer niet: de Syriëstrijders en hun slavinnen zouden kansarme jongeren zijn, op zoek naar respect, erkenning en zingeving? Vergeet het. Meer en meer blijken het materieel verwende maar toch ook weer emotioneel ondervoede sociopaten, waarvan het door hun ouders opgedreven egocentrisme botste met de realiteit van het leven zelf, waar je nu eenmaal niet op een praalwagen doorheen rijdt. Jihadi John, alias Mohammed Emwazi, de goed opgeleide en gediplomeerd IS-beul uit West-Londen, is het product van een goede educatie in een dure privé-school. Hij radicaliseerde niet uit armoede, maar uit ambitie en de drang om te excelleren. Wat hem in één discipline ook helemaal is gelukt.