De beste maat van de monarchie: de N-VA bepleit een ‘modern’ koningschap

Om de morrende flamingante achterban tegemoet te komen, richtte de N-VA een maand geleden het ‘studiecentrum confederalisme’ op. Onder de naam Objectief V mochten kamerleden Hendrik Vuye en Veerle Wouters brainstormen rond confederalisme en ‘Vlaamse ontvoogding’ (een belegen begrip, maar soit), en dit vanuit de tamelijk schizofrene situatie dat de N-VA als dominante regeringspartij net de Belgische constructie wil schoonvegen en restaureren. Vanuit een rechtsliberaal perspectief uiteraard, tegen het socialisme en de aloude ‘PS-staat’.

Zopas beviel het centrum van zijn eerste werkstuk, dat alle sporen draagt van de grote N-VA- spagaat. In hun nieuwe boek De maat van de monarchie, dat gisteren boven de doopvont werd gehouden, doen Vuye en Wouters 25 voorstellen in de richting van een ‘modern republikeins koningschap’. Let al op de contradictio in terminis: een republikeinse monarchie of een koninklijke republiek, wat is dat voor iets?

Wel, de koning mag blijven, maar men wil knabbelen aan zijn bevoegdheden en prerogatieven (zoals het colloque singulier, de wet op de erfopvolging, zijn rol bij de regeringsvorming, de toespraken van de vorst,…), maar vooral ook aan het kostenplaatje: de koning moet het met minder doen, zijn auto niet meer wassen met gouden aftrekkers, geen bakjes oesters meer per vliegtuig uit Arcachon laten overkomen, de uitgebreide dotatielijst moet worden afgebouwd.

Zeker dit financiële luik zal de door besparingen getroffen Vlaming best wel charmeren. Dat Filip ook eens gewoon voor de kost gaat werken zoals alleman! Toch zit er achter dit populistische venster een schrale deerne die ik graag de vraag zou stellen: als de monarchie dan toch niet meer van deze tijd is, waarom haar dan niet gewoon afschaffen?

Het stereotiepe antwoord is dan: “omdat hiervoor geen draagvlak is”. Lees: we hebben als zogenaamde republikeinen schrik om onze koningsgezinde kiezers, geabonneerd op Story of Dag Allemaal, terug naar de tsjeven te jagen. Sorry, N-VA, I don’t buy it.

Het ‘modern republikeins koningsschap’ kan maar één functie hebben, namelijk deze van symbool en bindteken binnen de Belgische federatie,- een constructie die recent nog bewezen heeft, niét te werken. De ‘failed state’ zoals hij in het buitenland nu algemeen gepercipieerd wordt, en zoals ik hem al een kwarteeuw analyseer, kan blijkbaar niet ontbonden worden zoals N-VA-statuut nr. 1 het vraagt, maar moet als een protocollaire monarchie het Manneken-Pis-universum van het bier, de chocola, de wafels én de Molenbeekse vuurwerkmakers verder uitdragen.

Terwijl nu net vandaag, meer dan ooit, het momentum aanwezig is om er een streep onder te trekken en te gaan voor een nieuw verhaal. Aan de grondwettelijke macht van de koning knabbelen en in zijn portefeuille zitten,- de partij van de verandering koopt er weerom tijd mee en paait haar electoraat. Daardoor wordt aan de echte republikeinse shift, in de richting van een 21ste eeuwse Vlaamse natievorming binnen een grondig hervormd Europa, weer niets gedaan. Het blijft bricoleren en schipperen binnen het Belgisch paradigma met Laken als referentiepunt. Het zal voor een andere keer zijn. De Catalanen lachen zich een breuk met de muis die (weerom) door deze berg wordt gebaard. ‘Republikeins koningschap’,- Vlaanderen/België heeft er weer een Milquet-achtig bastaardbegrip bij.