Het Wuhan-lab: ‘complottheorieën’ dan toch niet zo gek?

Na het journaal volgt het nieuws

Ik had me voorgenomen om wat minder aandacht te besteden aan de figuur van Marc Van Ranst in de hoop dat die zijn mediaverslaving onder controle krijgt. Een soort decompressie: zo’n safe house is toch een ideale plek om wat afstand te nemen en van je twitterduim te genezen, zou men denken. Helaas is het andersom, en blijven de media hem opzoeken om de mythe van de vervolgde viroloog-profeet te blijven opvoeren. Zijn nieuwswaarde wordt kunstmatig opgekrikt zoals de mening van Kristien Hemmerechts of de gebroken neus van Kevin De Bruyne nieuwswaarde heeft. Het wordt een soap, waarin de verhaallijn van de pandemie, en alle overheidscommunicatie er rond, convergeert met het persoonlijk martelaarschap van de viroloog onder politiebewaking. Daar heeft VTM zopas een nieuw hoofdstuk aan toegevoegd, door hem op een geheime plek te interviewen, buiten zijn schuilplek. We vernemen werkelijk niets nieuws in dat interview, maar daar was het ook niet om te doen: het gaat om de theatraliteit en de zin voor drama van de man die al twee jaar de TV-studio’s domineert.

Van Ranst geniet met volle teugen van zijn splendid isolation, zijn vrouw en zoontje iets minder. Zijn beveiligde verblijfplaats is in realiteit een roeptoren van waaruit het grote gelijk van de expert zich op een onzindelijke manier vermengt met zijn politieke kruistocht tegen rechts. Dat deed hij al van dag één toen hij zich aanbood aan de TV-studio’s als alomtegenwoordig expert die politiek aan de juiste kant van de geschiedenis staat. De linkse, wel te verstaan.

Het heeft zijn sociale credibiliteit sterk aangetast, en op de duur zelfs het draagvlak voor de vaccinatie negatief beïnvloed. Nogal wat Vlamingen behoren namelijk tot de rechterzijde van het politieke  spectrum, en hebben geen zin om het ideologisch gedram van de alomtegenwoordige professor erbij te nemen. De sympathie voor de spoorloze militair Jurgen Conings  is daar anderzijds een neveneffect van. Zelfs mijn 17-jarige zoon en zijn vrienden, waarvoor de politiek een ver-van-hun-bed-show is, spreken over de Jurgen als een vriend of nonkel, en anderzijds over Van Ranst als drama queen en pathetische soapfiguur. Onderzoek het maar eens, politicologen, straks hebben deze snaken stemrecht.

Pensée unique

Al in het beginstadium van de pandemie demonstreerde prof. Van Ranst zijn vooruitziende kijk

Veel erger dan het fenomeen van Ranst op zich, is datgene wat zogenaamde complotdenkers en ‘Twittertrollen’ al van het begin van de pandemie bespeurden, maar waar pas recent onderzoeker Stefaan Walgrave (UAntwerpen) de hand op durfde te leggen: de pensée unique die ons via de journaals van VRT en VTM nu al twee jaar door de strot wordt geduwd. Alles was corona, en de officiële (door de regering uitgebrachte) waarheid was de enige. De virologen leidden met hun angstdiscours en lockdownimperatief  de dans; andere stemmen als deze van pedagoog Pedro De Bruyckere werden gemarginaliseerd, of zoals Lieven Annemans zelfs weggehoond. Walgrave heeft de minuten netjes geteld tussen januari en oktober 2020 waarin de Vlaamse TV-journaals het expertenkransje opvoerden: absolute koploper met zo’n zeven uur zendtijd was ene… Marc Van Ranst.

‘Het Vlaamse TV-nieuws leek wel dat van Rusland of China’

Sorry dat die naam nu weer valt, maar het zijn de woorden van Walgrave zelf: ‘Het Vlaamse TV-nieuws leek wel dat van Rusland of China’. Straffe taal voor een politicoloog. Als men dan bedenkt dat het TV-orakel Van Ranst er een aantal keer naast zat (covid was maar een ‘griepje’, ga maar rustig skiën), zo niet bewust loog om de overheid in te dekken (het fabeltje van de overbodige want niet beschikbare mondmaskers, de ‘betrouwbaarheid’ van het ondertussen afgevoerde AstaZeneca-vaccin), dan beseft me de impact van die pensée unique, als desinformerende propaganda, én de op zijn minst dubbelzinnige rol van de overheidsexperten.

Van Ranst is ook altijd een fervent ontkenner geweest van de these dat het coronavirus niet op een natuurlijke wijze -van vleermuizen bijvoorbeeld- op de mens is overgegaan, maar via een accident in een Chinees labo, met name het Virologisch Instituut van Wuhan. Die natuurlijke oorzaak was de officiële versie die door de WHO werd staande gehouden, ook na een bezoek aan Wuhan waar de Chinezen hen toonden wat ze wilden tonen. De -door de toenmalige president Trump geopperde – these van het ontsnapte labovirus werd afgedaan als een ‘fantastisch filmscenario’.

Het voortschrijdend inzicht van Facebook

Maar een paar weken geleden keerde Anthony Fauci, de Amerikaanse topviroloog en corona-adviseur van president Biden, zijn kar en vond dat de hypothese van het labo-incident ‘nader moest onderzocht worden’. Ondertussen heeft de Noorse wetenschapper en viroloog Dr. Birger Sørensen, die al van het begin van de pandemie zijn twijfels had over de natuurlijke oorsprong, zwart op wit bewezen dat het om een in Wuhan gecreëerd virus gaat en dat de Chinese overheid de sporen heeft proberen uit te wissen via retro-engineering. Het verklaart ook waarom Chinese klokkenluiders als Li Wenliang de mond werden gesnoerd.

Ook deze ‘complottheorie’ paste niet in de pensée unique, en werd zelfs door Facebook verbannen, tot het sociale medium recent schoorvoetend op zijn beslissing terugkwam. China verbiedt dissidente opinies en inzichten, in het Westen doen internetgiganten hetzelfde. Er lijkt wezenlijk wel niets veranderd sinds de inquisitie. Een aantal van mijn FB-vrienden mocht de censuur aan de lijve ondervinden. Zou iemand nu de les kunnen trekken dat complottheorieën soms wél kloppen? Dat we spaarzamer met het verbieden van meningen en hypotheses moeten omgaan? Mogen we nog eens het geval Galileo Galilei aanhalen, die  begin 17^de eeuw de ‘knotsgekke’ theorie lanceerde dat de aarde rond de zon draait en niet omgekeerd, en hiervoor door de Kerk veroordeeld werd?

 China verbiedt dissidente opinies en inzichten, in het Westen doen internetgiganten hetzelfde. Er lijkt wezenlijk wel niets veranderd sinds de inquisitie.

Natuurlijk wist men in 2020 niet over corona wat men nu weet. Maar als we nu de optelsom maken en de puzzel in elkaar leggen, doemt toch een bangelijk totaalbeeld op dat we tot enkele jaren terug niet voor mogelijk hielden: een overheid die ‘waarheden’ oplegt, staatszenders en volgzame media die ze klakkeloos overnemen, medeplichtige wetenschappers, internetcensuur, grondrechten die sneuvelen, een aanzienlijke beperking van de bewegingsvrijheid en daaraan gekoppeld brutale handhaving, een sinds de bezetting niet meer vertoonde controlestaat.

De figuur van Marc Van Ranst blijft over heel dit Orwelliaans complex hangen als een soort Raspoetin die manipuleert, intrigeert, ensceneert. Samen met de vervolging van de toch-niet-zo-gekke complottheorieën zal zijn bedenkelijke rol later uit de doeken worden gedaan. Ondertussen zitten we er wel mee, en draait het mediacircus verder. Bedenk alleszins dat de waarheid van vandaag niet die van morgen is. En dat je geen kranten moet lezen of TV-journaals moet bekijken om daar snel achter te komen.

Vindt u deze column interessant, leerrijk, controversieel, of hebt u tenminste eens goed kunnen lachen? Dan is een donatie, hoe bescheiden ook, misschien een goed idee.