De koning fietst: dit moet de autoloze zondag zijn

Afgelopen weekend was het weer autoloze zondag in een aantal Vlaamse steden en te Brussel, dit naar aanleiding van de Europese week van de Mobiliteit. Een leuke promo-actie voor het fietsen en stappen, het openbaar vervoer en schone lucht. Auto’s werden geweerd uit de stad, maar wie geld had nam gewoon een taxi, probleem opgelost. Dat is natuurlijk ook vervuilend privé-vervoer en helemaal niet openbaar, doch in een katholiek land als België zijn er altijd aflaten beschikbaar voor bemiddelde zondaren.

Op de Wetstraat noteerde ik naast een asfaltbrede falanx jolige fietsers en wandelaars ook een stel (uiteraard Franstalig kwekkende) ruiters waarvan de paarden zich niet bleken te realiseren dat het om minder vervuiling ging, en niet méér. Maar een cavalarie dus op de Wetstraat. Vanaf dan werd het duidelijk onernstig, om niet te zeggen lichtjes belachelijk. Dat werd het helemaal toen Koning Filip en koningin Mathilde met kroost fietsend op de Grote Markt werden gesignaleerd. Dat weten we in Vlaanderen: als het koningspaar zich ergens op een evenement laat zien, dan wordt het link.

Want waarom zou zo’n vorst, die zich anders zelfs naar het toilet begeeft per limousine, eensklaps hartje Brussel op een fiets moeten verschijnen, met zijn typische stijve grimlach en in zo’n geruit tweed jasje? Om zich een makkelijk groen label toe te eigenen dus, samen met de voor de camera’s glunderende politici. En om al die onderdanen die dag-in-dag-uit in stampvolle treinen van en naar het werk sporen, met de nodige vertraging er bovenop, even een hart onder de riem te steken. Oeps, zei ik limousine? Neen, soms wordt ook de jet ingezet, bijvoorbeeld om wat paperassen over te vliegen naar de koninklijke vakantiebestemming, reken zelf de ecologische voetstap maar uit.

Fijn stof

Natuurlijk is die autoloze zondag, zoals zovele ludieke sensibiliseringsacties, een volstrekt vrijblijvende happening, tot op het onnozele af. Het heeft iets van de Gordel én van Carnaval: één dag per jaar wordt de vorst een fietser en de fietser een vorst, één dag per jaar mag de zot ongestraft op het midden van een kruispunt gaan staan, de 364 andere wordt hij vermorzeld, terecht want het verkeersreglement is duidelijk. Ik snap dan ook niet waarom fietsersbonden zo euforisch doen over deze Dag die vooral toont wat normaal absoluut niet kan. De autoloze zondag, in de jaren ’70 ontstaan vanuit de oliecrisis, is in 2016 een Dag van de Paardenvlaaien op de Wetstraat. Lachen jongens, morgen weer gezellig met z’n allen in de file. Of waarom sensibilisering niet altijd is wat het lijkt.

Straffer nog: dit soort leutigheden zou de overheid een vrijgeleide kunnen geven om niets fundamenteels te doen. Als feel-good-moment zou het de indruk kunnen wekken dat we mits nog wat extra inspanningen goed bezig zijn op vlak van mobiliteit, en dat zijn we helemaal niet. Ik wacht als inwoner van Overijse nog altijd op dat beloofde Gewestelijk Expressnet (GEN), waardoor je vanuit Wallonië en de Vlaamse rand naar Brussel zou kunnen sporen. Al een halve eeuw bakkeleien de verschillende overheden daarover, ergens in de marge van de elkaar opvolgende staatshervormingen. Het moest al in 2012 klaar zijn, momenteel wordt de vermoedelijke inhuldiging voor ergens in 2030 aangekondigd, maar doe daar dus gerust nog tien jaar bij. Tegen dan ben ik vermoedelijk al de schoorsteen uitgewasemd, vergeef me dus enig cynisme.

België blijft het land van de ludieke acties en de voornemens waar nooit wat van komt. Vlaanderen doet niets extra, met een milieuminister die niet nalaat om haar minachting voor die materie te laten blijken. Volgens de Europese regelgeving hadden we al sinds 2005 maatregelen moeten nemen om de bevolking te beschermen tegen fijn stof, maar dat gebeurt nauwelijks. Dit schuldig verzuim kost de Vlamingen elk jaar 79.500 gezonde levensjaren, zo werd berekend. Het door onze contreien denderende vrachtwagenvervoer (“België, logistiek centrum van Europa”), ook en vooral tijdens de weekends (want dan worden die vrachtwagens elders geweerd), blijft een hoofdoorzaak van de vervuiling.

Het falend verkeersbeleid, de aanmodderende mobiliteitsplanning, de bedenkelijke luchtkwaliteit, de krakkemikkige fietspaden en het ronduit slechte openbaar vervoer: wie moet er eigenlijk gesensibiliseerd worden? De burger of de overheid? En wordt het geen tijd voor wat burgerlijke ongehoorzaamheid, een betaalstaking op de trein bijvoorbeeld, in plaats van ludieke happenings, om die overheid tot enige bewustwording aan te sporen? Of gewoon ineens een proces tegen de staat, wegens schuldig verzuim rond de fijnstofbeheersing?

Dus ja, ik weet het nu heel zeker: een fietsende koning, dat staat borg voor nog veel landelijke hoestbuien. Weg die Dag, geef ons een heel Jaar. Vive la République.

Advertentie